Ο αιματοκρίτης είναι μία τιμή που δείχνει τι ποσοστό του συνολικού όγκου του αίματός μας καταλαμβάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Πόσο πηκτό, θα έλεγε κανείς, είναι το αίμα μας. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια, με τη σειρά τους, παράγονται στο μυελό των οστών του οργανισμού, απελευθερώνονται στο αίμα και από εκεί δεσμεύουν το οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά και τα μεταφέρουν σε όλους τους ιστούς και τα όργανα του σώματος.
Αν, λοιπόν, οι τελευταίες εξετάσεις αίματος έδειξαν χαμηλό αιματοκρίτη, αυτό σημαίνει ότι έχει μειωθεί ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα σου και έτσι τα διάφορα μέρη του σώματός σου δε λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών.
Οπότε πρέπει να γνωρίζεις ποιοί είναι οι κίνδυνοι από χαμηλό αιματοκρίτη!
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του αιματοκρίτη;
Οι φυσιολογικές τιμές του αιματοκρίτη διαφέρουν και εξαρτώνται από το φύλο, την ηλικία και το στάδιο της ζωής. Συγκεκριμένα:
Νεογέννητα: 45%-61%
Βρέφη: 32%-42%
Παιδιά: 30%-44%
Ενήλικες άνδρες: 42%-54%
Ενήλικες γυναίκες: 38%-46%
Έγκυες γυναίκες: 30%-46%
Ενήλικες με στίγμα μεσογειακής αναιμίας: κατώτερο όριο 33%
Σε ποιες ομάδες του πληθυσμού οι κίνδυνοι από χαμηλό αιματοκρίτη είναι μεγαλύτεροι;
Οι κίνδυνοι από χαμηλό αιματοκρίτη «χτυπούν» πιο συχνά τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, οι οποίες λόγω της έμμηνου ρύσης, της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της γαλουχίας έρχονται πιο συχνά αντιμέτωπες με μεγάλες απώλειες αίματος σε σχέση με τους άνδρες.
Μάλιστα, οι γυναίκες που χάνουν πολύ αίμα κατά τη διάρκεια της περιόδου μπορεί να χρειαστεί να παίρνουν προληπτικά συμπλήρωμα σιδήρου, για να προλάβουν τη μεγάλη πτώση του αιματοκρίτη. Το συμπλήρωμα το παίρνουν τις ημέρες που διαρκεί η έμμηνος ρύση, ή και κατά τη διάρκεια του κύκλου.
Άλλες ομάδες κινδύνου αποτελούν τα παιδιά και οι έφηβοι, των οποίων η σιδηροπενία οφείλεται στις αυξημένες ανάγκες της ανάπτυξης, και οι ηλικιωμένοι άνθρωποι.
Γιατί έχω χαμηλό αιματοκρίτη και τι συνέπειες μπορεί να υπάρχουν;
Οι κίνδυνοι από χαμηλό αιματοκρίτη, τα αίτια δηλαδή που μπορεί να έχουν προκαλέσει αυτήν την πτώση ή τα συμπτώματα που μπορεί να παρατηρήσεις, ποικίλουν και ενδέχεται να είναι από απλά και εύκολα διαχειρίσιμα έως σοβαρά και επικίνδυνα για την υγεία σου γενικότερα.
- Κακή διατροφή
Μια κοινή αιτία χαμηλού αιματοκρίτη είναι η ελλειπής διατροφή. Μία διατροφή που είναι φτωχή σε σίδηρο και βιταμίνες, όπως το φυλλικό οξύ και η βιταμίνη Β12, τότε δημιουργείται ανεπάρκεια στον οργανισμό και μειώνεται η ποσότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα.
Αυτό παρατηρείται συχνότερα σε ανθρώπους που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή, αφού ο σίδηρος και τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για τη διατήρηση υγιούς αιματοκρίτη βρίσκονται κυρίως στο κόκκινο κρέας και στα ζωικής προέλευσης τρόφιμα.
Μπορείς να βρεiς αναλυτικά τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε σίδηρο εδώ: (άρθρο «Τρόφιμα με σίδηρο. Οι σημαντικότερες πηγές της διατροφής»)
- Αναιμία
Η αναιμία είναι μια νόσος του αίματος που χαρακτηρίζεται από το συνδυασμό χαμηλού αιματοκρίτη και χαμηλής αιμοσφαιρίνης στον οργανισμό.
Στην Ελλάδα, λοιπόν, οι πιθανότεροι κίνδυνοι από χαμηλό αιματοκρίτη φαίνεται να οφείλονται σε κάποια αναιμία και συγκεκριμένα το 70% οφείλεται σε σιδηροπενία (δηλαδή έλλειψη σιδήρου), το 10% στο στίγμα μεσογειακής αναιμίας και το υπόλοιπο 20% σε κάποια στερητικού τύπου αναιμία (όπου λείπει κάποια βιταμίνη όπως η Β12).
- Μειωμένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων
Όπως είπαμε προηγουμένως, τα ερυθρά αιμοσφαίρια παράγονται στο μυελό των οστών. Η ποσότητά τους μπορεί να είναι πεσμένη λόγω της μειωμένης παραγωγής τους. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί αν υπάρχει κάποια αιματολογική κακοήθεια, όπως η λευχαιμία ή κάποιο άλλο είδος καρκίνου.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ιατρική παρακολούθηση είναι απαραίτητη, προκειμένου να εφαρμοστεί η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.
- Καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων στην κυκλοφορία του αίματος
Μπορεί η παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων να γίνεται με επιτυχία, αλλά στη συνέχεια κάποια νόσος να οδηγεί στην καταστροφή τους. Παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων είναι η αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, η δρεπανοκυτταρική ή η μεσογειακή αναιμία και η ανεπάρκεια του ενζύμου G6PD.
Σε όλες αυτές τις αναιμίες, τα ερυθρά αιμοσφαίρια είτε καταστρέφονται και έτσι μειώνονται σε αριθμό, είτε αλλάζουν σχήμα (δρεπανοκυτταρική αναιμία) και αποφράσουν τα μικρά αγγεία με αποτέλεσμα να μη μπορούν να οξυγονωθούν αρκετά καλά όλα τα όργανα και οι ιστοί.
Pro Tip
Για προχωρημένους ...
Η βιταμίνη C, που υπάρχει στα φρούτα και στα λαχανικά, αυξάνει κατά πολύ την απορρόφηση του σιδήρου στον οργανισμό, ενώ το ασβέστιο και οι τανίνες του καφέ και του τσαγιού την εμποδίζουν.
Άρα, αν θες να είσαι σίγουρος/η ότι ο αιματοκρίτης σου θα φτάσει σε φυσιολογικά επίπεδα, τότε το καλύτερο συμπλήρωμα που μπορείς να πάρεις είναι κάποιο που θα περιέχει σίδηρο, φυλλικό οξύ, Β12 και βιταμίνη C για να απορροφήσεις όσο το δυνατόν περισσότερη ποσότητα.
Το συμπλήρωμα που σου προτείνω εγώ, είναι το Iron Chelate Formula της εταιρείας Natural Vitamins.
- Χρόνια νόσος
Οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα, οι ρευματοπάθειες και τα αυτοάνοσα αποτελούν χρόνια νοσήματα που συνδέονται συχνά με χαμηλό αιματοκρίτη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, και εφόσον πρόκειται για ασθένειες που ακολουθούν το άτομο για όλη του τη ζωή, η συμπληρωματική λήψη σιδήρου, φυλλικού οξέος ή/και βιταμίνης Β12 είναι συνήθως απαραίτητη, ενώ θα πρέπει και η διατροφή να είναι πλούσια και να προσφέρει σε επάρκεια τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά.
Φυσικά, οι διατροφικές οδηγίες θα πρέπει να γίνονται εξατομικευμένα και να λαμβάνονται υπ’ όψιν και τα υπόλοιπα προβλήματα υγείας που μπορεί να συνυπάρχουν
- Οξεία ή χρόνια απώλεια αίματος
Η μικρή και συνεχόμενη ή η μεγάλη και απότομη αιμορραγία στο σώμα οδηγεί μακροπρόθεσμα ή άμεσα, αντίστοιχα, σε απώλεια μεγάλης ποσότητας αίματος, μείωση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων, κι έτσι σε σημαντική πτώση του αιματοκρίτη.
Άτομα που έχουν προβλήματα στο πεπτικό ή στο ουροποιητικό σύστημα ενδέχεται να έχουν χρόνια εσωτερική αιμορραγία, η οποία μπορεί να είναι εμφανής ή όχι. Σε κάθε περίπτωση αυτή η απώλεια αίματος αντικατοπτρίζεται στη χαμηλή τιμή του αιματοκρίτη.
Αντίστοιχα, άτομα που είχαν κάποιο ατύχημα που οδήγησε σε μαζική απώλεια αίματος, θα πρέπει να μεταφερθούν άμεσα σε νοσοκομείο ή σε κέντρο υγείας για να τους παραχθεί ιατρική βοήθεια και να αποκατασταθούν άμεσα τα επίπεδα του αιματοκρίτη.
Σε αυτές τις περιπτώσεις η μετάγγιση αίματος είναι συνήθως απαραίτητη.
- Φάρμακα που μειώνουν τον αιματοκρίτη
Υπάρχουν κάποιες κατηγορίες φαρμάκων που επηρεάζουν το αίμα, ρίχνοντας τα επίπεδα του αιματοκρίτη. Αυτό αποτελεί μία από τις παρενέργειες των φαρμάκων που αναγράφονται στο φύλλο οδηγιών.
Όσο λαμβάνονται αυτά τα φάρμακα θα πρέπει να παρακολουθούνται συχνά τα επίπεδα του αιματοκρίτη στον οργανισμό και αν ο γιατρός παρατηρήσει σημαντική μείωση, τότε ενδεχομένως να αλλάξει η φαρμακευτική αγωγή.
- Εγκυμοσύνη
Η εγκυμοσύνη αποτελεί ένα στάδιο της ζωής της γυναίκας με αρκετά αυξημένες ανάγκες σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά. Μεταξύ αυτών βρίσκονται το φυλλικό οξύ και ο σίδηρος, τα οποία μειώνονται σημαντικά όσο διαρκεί η εγκυμοσύνη και αναπληρώνονται μετά τον τοκετό.
Στην εγκυμοσύνη, επομένως, ο χαμηλός αιματοκρίτης είναι μια τιμή που αναμένουμε να δούμε και γι’ αυτό στις περισσότερες γυναίκες συστήνεται η προληπτική λήψη φυλλικού οξέως και σιδήρου κατά την έναρξή της.
Life Hack
Ήξερες ότι ...
Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης Β12 είναι απαραίτητη στους χορτοφάγους, καθώς δε μπορούν να την προσλάβουν από τη διατροφή τους.
Η Β12 παίζει σημαντικό ρόλο στον οργανισμό αφού:
- Συμμετέχει στη δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων, άρα προφυλάσσει από την αναιμία
- Συμμετέχει στην κυτταρική διαίρεση
- Συμβάλλει στο μεταβολισμό της ενέργειας του σώματος
- Είναι σημαντική για τη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
- Καταπολεμά το αίσθημα της κόπωσης
- Τονώνει το δέρμα και τα μαλλιά
Η πιο απορροφήσιμη μορφή της Β12 σε συμπλήρωμα διατροφής είναι η μεθυλκοβαλαμίνη και μάλιστα σε μορφή υπογλώσσιας ταμπλέτας που απορροφάται κατευθείαν από τους σιελογόνους αδένες.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η B12 της Natural Vitamins.
Ποια είναι τα συμπτώματα και οι κίνδυνοι από χαμηλό αιματοκρίτη;
Αν έχεις πολύ χαμηλά επίπεδα αιματοκρίτη, τότε αυτό μπορεί να σημαίνει ότι έχεις κάποια ασθένεια που σχετίζεται με δυσλειτουργία των ιστών και των οργάνων σου, επειδή δε μπορούν να οξυγονωθούν επαρκώς. Όσο πιο χαμηλός είναι ο αιματοκρίτης σου, τόσο πιο πιθανές και σοβαρές είναι οι επιπλοκές που θα αντιμετωπίσεις.
Στη συνέχεια θα δεις τα συμπτώματα του χαμηλού αιματοκρίτη, με τα οποία μπορεί να κάνεις έναν πρώτο έλεγχο πριν απευθυνθείς στο γιατρό σου.
- Κουράζεσαι εύκολα και έχεις αδυναμία. Δυσκολεύεσαι να κάνεις τις δουλειές του σπιτιού και να ανταπεξέλθεις στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.
- Το δέρμα σου είναι χλωμό και ωχρό. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι αυτά που δίνουν το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα στο αίμα. Όταν ο αιματοκρίτης είναι χαμηλός, τότε τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι λιγότερα από το φυσιολογικό και έτσι το αίμα χάνει λίγο από το βαθυκόκκινο, ζωηρό χρώμα του.
- Τα αποθέματα ενέργειας του οργανισμού σου αδειάζουν γρήγορα ή είναι μόνιμα πεσμένα. Παρ’ όλο που έχεις φάει κανονικά τα γεύματά σου και έχεις πιει αρκετό νερό, νιώθεις ακόμα πως η ενέργειά σου δε φτάνει για να ολοκληρώσεις άλλη μία βάρδια στη δουλειά.
- Έχεις ένα αίσθημα δύσπνοιας, ειδικά όταν καταβάλεις σωματική προσπάθεια, αλλά ακόμα και σε σχετική ηρεμία. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ιστοί των πνευμόνων σου δε λαμβάνουν το οξυγόνο που χρειάζονται για να λειτουργήσουν σωστά.
- Ζαλίζεσαι συχνά και έχεις τάσεις λιποθυμίας. Μια λιποθυμία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό τραυματισμό κατά την πτώση του σώματος ή αν συμβεί κατά την οδήγηση και γι’ αυτό δεν πρέπει να παραβλέπεται το σύμπτωμα αυτό.
- Έχεις ακανόνιστο καρδιακό παλμό και αίσθημα στηθάγχης. Σε περιπτώσεις βαριάς αναιμίας, δηλαδή σε πολύ χαμηλό αιματοκρίτη και αιμοσφαιρίνη, μπορεί να προκληθεί ακόμη και έμφραγμα του μυοκαρδίου.
- Δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς και νιώθεις σύγχυση. Η οξυγόνωση του εγκεφάλου γίνεται σε μειωμένο βαθμό και έτσι οι γνωστικές δεξιότητες υπολειτουργούν.
- Έχεις αδύναμα μαλλιά, παρατηρείς έντονη τριχόπτωση και τα νύχια σου είναι εύθραυστα, αδύναμα, σπάνε εύκολα και ξεφλουδίζουν.
Αν παρατηρείς κάποιο ή κάποια από τα παραπάνω στον οργανισμό σου, τότε είναι καλή ιδέα να πας άμεσα στο γιατρό σου, για να σου γράψει γενικές αιματολογικές εξετάσεις, όπου θα ελεγχθούν τα επίπεδα αιματοκρίτη, σιδήρου, φεριτίνης και βιταμίνης Β12.
Συμπέρασμα
Οι κίνδυνοι από χαμηλό αιματοκρίτη είναι ικανοί να οδηγήσουν τον οργανισμό σε ακραίες καταστάσεις, ακόμη και να απειλήσουν τη ζωή.
Επομένως θα πρέπει τακτικά να παρακολουθούνται τα επίπεδά του από το γιατρό σου και να διορθώνονται άμεσα αν παρατηρηθεί πτώση. Τα συμπληρώματα διατροφής και η ολοκληρωμένη, πλήρης διατροφή είναι απαραίτητα για την αποκατάσταση της ισορροπίας του αιματοκρίτη.
Μην αμελείς τα συμπτώματα που παρατηρείς καθημερινά στο σώμα σου και πήγαινε άμεσα για εξετάσεις αίματος αν υποπτεύεσαι ότι η δυσφορία που νιώθεις οφείλεται στο χαμηλό αιματοκρίτη.
Κοντού Παρασκευή– Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, BSc
– Απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
– Με πολυετή εμπειρία στα συμπληρώματα διατροφής και στην αντιμετώπιση δύσκολων διατροφικών θεμάτων
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ
Μήπως χρειάζεσαι και εσύ Συμπλήρωμα Σιδήρου ;
Πριν αρχίσουμε να μιλάμε για το συμπλήρωμα σιδήρου και τα πολλαπλά οφέλη του στην υγεία μας, ας το πάρουμε πρώτα από την αρχή. Γιατί να ...
Αντίσταση στην Ινσουλίνη
Ας σηκώσει το χέρι όποιος δεν ζει χωρίς γλυκό. Ή όποιος μετά το φαγητό αναζητά επιδόρπιο. Ή και αυτός που αφού φάει τα φρούτα του, νιώθει την πείνα να επιστρέφει μετά από λίγο ...
Βιταμίνες για ενέργεια και αντοχή : Όλα τα μυστικά για καλύτερη απόδοση!
Οι καθημερινές υποχρεώσεις του σύγχρονου ανθρώπου τον έχουν κάνει να βρίσκεται σε μία συνεχή κίνηση και στο τρέξιμο όλη τη ...
Προβιοτικά Τι είναι, που θα τα βρείτε και ποιος ο ρόλος τους στον οργανισμό μας;
Προβιοτικά τι είναι άραγε; Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που ...
ΕΓΓΥΗΣΗ
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ
ΧΡΗΜΑΤΩΝ 
ΔΩΡΕΑΝ
ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ
ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ
ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ
ΑΣΦΑΛΕΙΣ
ΠΛΗΡΩΜΕΣ