Έλλειψη σιδήρου: ένας ήσυχος εχθρός

Περίπου 1,2 δισεκατομμύρια άτομα παγκοσμίως εμφανίζουν σιδηροπενική αναιμία, ενώ ακόμα περισσότεροι είναι αυτοί που παρουσιάζουν έλλειψη σιδήρου χωρίς αναιμία2. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου μισό δισεκατομμύριο γυναίκες ηλικιών 15-49 ετών και περίπου 269 παιδιά ηλικίας 6-59 μηνών πάσχουν από αναιμία. Επίσης, δεδομένα από το 2019 δείχνουν πως το 30% των γυναικών που δεν βρίσκονταν σε κύηση (~539 εκατομμύρια) και το 37% εκείνων που βρίσκονταν σε κύηση (~32 εκατομμύρια) επίσης εμφάνιζαν αναιμία3.

Η σιδηροπενική αναιμία, η αναιμία δηλαδή που προκαλείται από την έλλειψη σιδήρου, είναι η πιο συχνή μορφή της νόσου, ενώ άλλες αιτίες εμφάνισης αναιμίας είναι h θαλασσαιμία, η δρεπάνωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων (όπου το σχήμα τους είναι μισοφέγγαρο αντί για στρογγυλό) και η ελονοσία4. 

Επομένως, ο Π.Ο.Υ. καταλήγει πως οι ομάδες πληθυσμού που είναι πιο ευάλωτες στην αναιμία περιλαμβάνουν παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών, ιδιαίτερα βρέφη και παιδιά κάτω των 2 ετών, κορίτσια και γυναίκες με έμμηνο ρύση, καθώς και εγκύους και γυναίκες μετά τον τοκετό3. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως οι υπόλοιπες κοινωνικές ομάδες είναι απόλυτα ασφαλής, απλά κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε αυτούς που είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν το πρόβλημα.

Η Αμερικανική Αιματολογική Ένωση (American Society of Hematology) έχει συντάξει έναν πιο εκτενή και ολοκληρωμένο κατάλογο με τους πληθυσμούς σε κίνδυνο, ο οποίος περιλαμβάνει τους εξής:

• Γυναίκες που έχουν έμμηνο ρύση, ιδιαίτερα εάν η έμμηνος ρύση είναι βαριά
• Γυναίκες που βρίσκονται σε κύηση ή γαλουχούν (θηλάζουν) ή γυναίκες που γέννησαν πρόσφατα
• Άτομα που έχουν υποβληθεί σε σοβαρή χειρουργική επέμβαση ή σωματικό τραύμα
• Άτομα με γαστρεντερικές παθήσεις όπως κοιλιοκάκη, ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου (ΙΦΝΕ) όπως η ελκώδης κολίτιδας ή νόσος του Crohn
• Άτομα με πεπτικό έλκος
• Άτομα που έχουν υποβληθεί σε βαριατρικές επεμβάσεις, ιδιαίτερα επεμβάσεις γαστρικής παράκαμψης (“μανίκι”)
• Χορτοφάγοι, αυστηρά χορτοφάγοι (vegan) και άλλα άτομα των οποίων η διατροφή δεν περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε σίδηρο (Ο σίδηρος από τα λαχανικά, ακόμη και αυτά που είναι πλούσια σε σίδηρο, δεν απορροφάται όπως ο σίδηρος από το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια.)
• Παιδιά που πίνουν περισσότερα από 2 με 3 ποτήρια αγελαδινό γάλα την ημέρα (το αγελαδινό γάλα όχι μόνο περιέχει πολύ μικρή ποσότητα σιδήρου, αλλά μπορεί επίσης να μειώσει την απορρόφηση του σιδήρου από άλλες τροφές και να ερεθίσει τον εντερικό σωλήνα προκαλώντας χρόνια απώλεια αίματος σε ορισμένες περιπτώσεις.)5