Ακούμε συχνά, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όπου ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες, για τους ηλεκτρολύτες, πόσο αναγκαίοι είναι και πόσο ωφέλιμοι ώστε να έχουμε ενέργεια και να είμαστε λειτουργικοί. Τί είναι όμως οι ηλεκτρολύτες; Και ποια είναι, αλήθεια, η αξία και η ορθή χρήση τους; Σαφώς, όπως θα δούμε και παρακάτω, μιλάμε για ορισμένες ουσίες, και συγκεκριμένα κάποια θρεπτικά συστατικά, το οποία όλοι λίγο πολύ τα ξέρουμε. Ωστόσο, παρόλο που ίσως οι ονομασίες να είναι γνωστές, καλό θα ήταν να δούμε τόσο το κάθε θρεπτικό συστατικό ξεχωριστά, πριν καταλήξουμε στην κατανόηση της αξίων που έχουν οι ηλεκτρολύτες ως σύνολο.
Γνωριμία με τους ηλεκτρολύτες!
Οι ηλεκτρολύτες είναι ένα σύνολο από μικροθρεπτικά συστατικά, και συγκεκριμένα μέταλλα, που κυκλοφορούν στο αίμα μας, αλλά βρίσκονται επίσης και στα υγρά του στομάχου μας, στα περιεχόμενα του εντέρου, στα ούρα μας και στους ιστούς του σώματός μας. Για παράδειγμα, το επιτραπέζιο αλάτι, που λέγεται αλλιώς και χλωριούχο νάτριο, είναι ένα παράδειγμα ηλεκτρολύτη με το οποίο όλοι είμαστε εξοικειωμένοι ενώ άλλες ουσίες περιλαμβάνουν το κάλιο, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, και το χλώριο.
Οι ηλεκτρολύτες βοηθούν σε πολλές διαφορετικές λειτουργίες του σώματος, όπως είναι:
- Ο έλεγχος της λειτουργίας των νεύρων και των μυών
- Η εξισορρόπηση της ποσότητας του νερού στο σώμα μας
- Η εξισορρόπηση των επιπέδων οξέος του σώματός μας
Μία πολύ σημαντική λεπτομέρεια για την αλληλεπίδραση που έχουν οι ηλεκτρολύτες με το σώμα μας, είναι πως οι νεφροί μας είναι το όργανο που κατά κύριο λόγο διατηρεί την ισορροπία τους στο αίμα μας, γεγονός που μας δίνει ένα στοιχείο για τη σχέση τους με το νερό και τα επίπεδα υδάτωσης που θα δούμε παρακάτω1.
Ο λόγος, όμως, για τον οποίο γίνεται τόσος ντόρος κατά το καλοκαίρι είναι ότι η αυξημένη εφίδρωση που δημιουργεί η ζέστη διαταράσσει αρκετά και τα επίπεδα των ηλεκτρολυτών του οργανισμού μας. Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι τόσο η υπερβολική όσο και η πολύ μικρή ποσότητα ηλεκτρολυτών μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας.
1. Το Ασβέστιο
Το ασβέστιο είναι ένα μέταλλο που χρειάζεται το σώμα σας για να χτίσει και να διατηρήσει γερά οστά και για να εκτελέσει πολλές ακόμα σημαντικές λειτουργίες, ενώ αποτελεί και το πιο άφθονο μέταλλο στο σώμα, με σχεδόν όλη του την ποσότητα στο σώμα να αποθηκεύεται στα οστά και τα δόντια, δίνοντάς τους δομή και σκληρότητα.
Το σώμα μας χρειάζεται ασβέστιο για να μπορέσουν να κινηθούν οι μύες και για να καταφέρουν τα νεύρα να μεταφέρουν μηνύματα μεταξύ του εγκεφάλου και κάθε μέρους του σώματος. Βοηθά, επίσης, τα αιμοφόρα αγγεία να μετακινούν το αίμα σε όλο το σώμα μας και την απελευθέρωση ορμονών που επηρεάζουν πολλές λειτουργίες. Σημαντικός παράγοντας, ωστόσο, για την απορρόφηση του ασβεστίου είναι η βιταμίνη D, που καλό είναι να συνοδεύει την λήψη του.
2. Το Μαγνήσιο
Το μαγνήσιο είναι σημαντικό για πολλές διεργασίες στο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της ρύθμισης της μυϊκής και νευρικής λειτουργίας, των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και της αρτηριακής πίεσης, και της δημιουργίας πρωτεΐνης, οστών και DNA. Βραχυπρόθεσμα, η λήψη πολύ λίγου μαγνησίου δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα. Όταν τα υγιή άτομα έχουν χαμηλή πρόσληψη, οι νεφροί βοηθούν στη διατήρηση του μαγνησίου περιορίζοντας την ποσότητα που χάνεται στα ούρα.
Ωστόσο, η χαμηλή πρόσληψη μαγνησίου για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια μαγνησίου. Επιπλέον, ορισμένες ιατρικές καταστάσεις και φάρμακα παρεμβαίνουν στην ικανότητα του σώματος να απορροφά μαγνήσιο ή να αυξάνει την ποσότητα μαγνησίου που εκκρίνει το σώμα, γεγονός που μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ανεπάρκεια μαγνησίου. Τα συμπτώματα της ανεπάρκειας μαγνησίου περιλαμβάνουν απώλεια όρεξης, ναυτία, έμετο, κόπωση και αδυναμία.
3. Ο Φώσφορος
Ακριβώς όπως το ασβέστιο και το μαγνήσιο, έτσι και ο φώσφορος είναι ένα μέταλλο που περιέχεται σε όλα μας τα κύτταρα, με την μεγαλύτερη ποσότητά του εντός του σώματός μας να βρίσκεται στα οστά και τα δόντια. Το σώμα μας χρειάζεται φώσφορο για να παράγει ενέργεια και να πραγματοποιήσει πολλές σημαντικές χημικές διεργασίες. Και σε αυτή την περίπτωση, η ρύθμιση της ποσότητας εξαρτάται από την καλή υγεία των νεφρών, αλλά και από άλλους παράγοντες, με την ανισορροπία στην ποσότητα να δύναται να επιδράσει αρνητικά στην υγεία μας.
4. Το Νάτριο
Το νάτριο είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό που εμπλέκεται στη διατήρηση της φυσιολογικής κυτταρικής ομοιόστασης, δηλαδή της φυσιολογικής σύστασης και λειτουργικότητας των κυττάρων του σώματός μας. Ακόμα, συμμετέχει ενεργά και στη ρύθμιση της ισορροπίας υγρών και ηλεκτρολυτών που υπάρχουν σε όλο μας το σώμα, ενώ η περιεκτικότητά του στον οργανισμό μας επηρεάζει και την αρτηριακή πίεση. Ο ρόλος του είναι κρίσιμος για τη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών εντός και εκτός των κυττάρων μας, είναι εξίσου σημαντικός για τη διεγερσιμότητα των μυϊκών και νευρικών κυττάρων, αλλά και για τη μεταφορά θρεπτικών και άλλων ουσιών και μέσω των κυτταρικών μεμβρανών.
Λόγω του πόσο διαδεδομένο, ωστόσο, είναι το επιτραπέζιο αλάτι στα τρόφιμα, η έλλειψη νατρίου είναι κάτι πολύ σπάνιο, η ανισορροπία του όμως ε σχέση με τους υπόλοιπους ηλεκτρολύτες είναι ένα σημαντικό ζήτημα για την υγεία μας.
Pro Tip
Για προχωρημένους
Ο συνδυασμός ηλεκτρολυτών που παρέχεται από τα συμπληρώματα διατροφής, καθώς και οι μορφές τους, επηρεάζουν άμεσα την ποσότητα που απορροφούμε.
Ωστόσο, ακόμα και η μορφή του σκευάσματος που επιλέγουμε μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα ή χειρότερα ποσοστά απορρόφησης!
5. Το Κάλιο
Το κάλιο, όπως και το νάτριο, είναι ένα μέταλλο που βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα, κυρίως φυτικής προέλευσης, όπως είναι τα φρούτα. Το σώμα σας χρειάζεται κάλιο για σχεδόν οτιδήποτε κάνει, συμπεριλαμβανομένης της σωστής λειτουργίας των νεφρών και της καρδιάς, της συστολής των μυών και της μετάδοσης των σημάτων του νευρικού συστήματος. Σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα, ακόμη και όταν τα τρόφιμα και τα συμπληρώματα διατροφής συνδυάζονται, η συνολική πρόσληψη καλίου για τους περισσότερους ανθρώπους είναι κάτω από τις συνιστώμενες ποσότητες, ενώ ένας από τους κυριότερους παράγοντες χαμηλών ποσοτήτων είναι η αυξημένη εφίδρωση.
Η χαμηλή πρόσληψη και συγκέντρωση καλίου μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση, να μειώσει το ασβέστιο στα οστά και να αυξήσει τον κίνδυνο πέτρας στους νεφρούς.
6. Το Χλώριο
Το χλώριο είναι, μετά το νάτριο, ο πιο άφθονος ηλεκτρολύτης στον ορό, με βασικό ρόλο στη ρύθμιση των υγρών του σώματος, την ισορροπία των ηλεκτρολυτών, και πολλών άλλων βιοχημικών διεργασιών του οργανισμού μας, ενώ είναι απαραίτητο συστατικό για την εκτίμηση πολλών παθολογικών καταστάσεων. Κατά την αξιολόγηση των ηλεκτρολυτών ορού, τα μη φυσιολογικά επίπεδα χλωρίου από μόνα τους συνήθως υποδηλώνουν μια πιο σοβαρή υποκείμενη μεταβολική διαταραχή. Συνήθως, η πρόσληψη χλωρίου είναι με τη μορφή χλωριούχου νατρίου ή/και χλωριούχου καλίου, γεγονός που διασφαλίζει την ταυτόχρονη λήψη περισσότερων του ενός ηλεκτρολυτών2.
Tip of the Day
Ήξερες ότι ...
Σύμφωνα με μια επιστημονική ανάλυση, ασθενείς που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως για παράδειγμα διουρητικά, ενδέχεται να παρουσιάσουν πιο εύκολα ανισορροπία στα επίπεδα των ηλεκτρολυτών;
Εδώ θα βρείς τη σχετική έρευνα.
Πότε μπορεί κάποιος να εμφανίσει ανισορροπία στους ηλεκτρολύτες;
Γενικά δεν υπάρχει εξακριβωμένος τρόπος αναγνώρισης μιας ανισορροπίας στους ηλεκτρολύτες, με εξαίρεση τις αιματολογικές εξετάσεις. Πρακτικά, όμως, και στην καθημερινότητα, υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες ατόμων που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο, επομένως μπορεί να κινδυνεύετε εάν:
- Έχετε πολλούς εμετούς ή/και διαρροϊκές κενώσεις (διάρροια)
- Ιδρώνετε πολύ, π.χ. σε μια ζεστή μέρα ή λόγω άσκησης
- Πίνετε πολύ ή πολύ λίγο νερό
- Λαμβάνετε ορισμένα φάρμακα που αφορούν π.χ. στο ουροποιητικό ή το καρδιαγγειακό σύστημα (συμβουλευτείτε τον γιατρό σας)
- Έχετε ορισμένες παθήσεις της καρδιάς, των νεφρών ή του ήπατος (συμβουλευτείτε τον γιατρό σας)
Όλες αυτές οι καταστάσεις επηρεάζονται άμεσα από τα επίπεδα υδάτωσης και επομένως, αυτός είναι ο λόγος που κατά τους θερινούς μήνες είναι μείζονος σημασίας κάποιος να διατηρεί με προσοχή την ισορροπία των ηλεκτρολυτών του οργανισμού του.
Ποια είναι τα συμπτώματα ενός προβλήματος ηλεκτρολυτών;
Όπως είπαμε, οι αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να δείξουν ενδεχόμενα προβλήματα με την ισορροπία των ηλεκτρολυτών, ωστόσο στην καθημερινότητα αυτός είναι ένας τρόπος εντοπισμού του προβλήματος συνήθως αφού έχει ήδη δημιουργηθεί πρόβλημα. Ανάλογα με το ποιος ηλεκτρολύτης είναι εκτός ισορροπίας, παρουσιάζονται και διαφορετικά συμπτώματα, αλλά γενικά μερικά από τα πιο συνήθη συμπτώματα που μας επιτρέπουν να εντοπίσουμε πιθανή ανισορροπία περιλαμβάνουν:
- Έντονο αίσθημα αδυναμίας και κόπωσης
- Μυϊκές κράμπες ή μυϊκές συσπάσεις
- Σύγχυση
- Ακανόνιστος καρδιακός παλμός
Για κάθε ένα από τα θρεπτικά συστατικά αυτά που αναλύσαμε, ο οργανισμός μας έχει διαφορετικές απαιτήσεις, οι οποίες εξαρτώνται από παράγοντες όπως ρο φύλο, η ηλικία, τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, η πιθανή λήψη φαρμακευτικής αγωγής και άλλοι. Επομένως, κάποιος με ή χωρίς συμπτώματα, μπορεί πάντα να ανατρέξει στους πίνακες των τιμών Αναφοράς Διαιτητικής Πρόσληψης3, ώστε να εντοπίσει τις απαιτήσεις του δικού του οργανισμού.
Στις περιπτώσεις εμφάνισης συμπτωμάτων ή εντοπισμού ανεπάρκειας, είναι συνήθως αρκετή η συμπληρωματική λήψη ηλεκτρολυτών, αν όμως τα συμπτώματα επιμένουν, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας.
Η επιστημονική άποψη
Σε κάποιο βαθμό, όλοι οι ηλεκτρολύτες που αναφέραμε, επηρεάζονται και επηρεάζουν τα υγρά στο σώμα μας, δεδομένου κιόλας ότι τα επίπεδά τους και η διατήρηση των επιπέδων του συνδέεται άρρηκτα με τα επίπεδα υδάτωσης του οργανισμού μας. Επομένως, πολλές φορές η αδυναμία και η κόπωση που αισθανόμαστε κατά τους θερινούς μήνες οφείλονται σε αυτές ακριβώς τις ανισορροπίες. Πάντα η καλύτερη λύση είναι να λαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά από ένα μοντέλο πλήρους και ισορροπημένης διατροφής.
Ακριβώς, ωστόσο, επειδή πολλές φορές μπορεί να έχουμε αυξημένες απώλειες, όπως περιεγράφηκε και παραπάνω, ειδικά αν γνωρίζουμε ότι ανήκουμε στις ομάδες υψηλού κινδύνου, τότε ίσως η διατροφή δεν αρκεί. Με τη σύμφωνη γνώμη ενός ιατρού ή άλλου επιστήμονα υγείας, καλό είναι να λαμβάνουμε υπόψιν ότι υπάρχει και η εναλλακτική λύση των συμπληρωμάτων διατροφής. Κλείνοντας, ας δώσουμε ένα μικρό tip για όσους βρεθούν να αναζητούν το καταλληλότερο συμπλήρωμα διατροφής: καθένας επιλέγει το συμπλήρωμα που εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες του, ωστόσο καλό είναι να προτιμούμε ταμπλέτες ή κάψουλες, καθώς τα συμπληρώματα σε μορφή σκόνης συνήθως έχουν χαμηλότερη απόδοση, αφού ποσότητα χάνεται στον περιέκτη (ποτήρι ή μπουκάλι).
Κόκκου Ματίνα– Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
– Απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών με μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην αθλητική διατροφή.
– Έχει ασχοληθεί με την παιδική διατροφή, στα πλαίσια των μεταπτυχιακών σπουδών της.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ
Μήπως χρειάζεσαι και εσύ Συμπλήρωμα Σιδήρου ;
Πριν αρχίσουμε να μιλάμε για το συμπλήρωμα σιδήρου και τα πολλαπλά οφέλη του στην υγεία μας, ας το πάρουμε πρώτα από την αρχή.
Μελατονίνη: Το μυστικό για την αγκαλιά του Μορφέα
Μελατονίνη : Καλωσορίσατε στον κόσμο της ορμόνης που συχνά παραμελείται αλλά κρύβει πολλά μυστικά και ευεργετικά οφέλη για την υγεία μας.
Έχει το Μαγνήσιο ιδιότητες και Οφέλη στην Καθημερινότητά μας;
Το μαγνήσιο είναι ένα απαραίτητο μέταλλο που εκτελεί πολλές και σημαντικές λειτουργίες στο σώμα μας.
Nα πάρω προβιοτικά για δυσκοιλιότητα;
Τα προβιοτικά, όπως και τα προβιοτικά για δυσκοιλιότητα, είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί οι οποίοι ...
ΕΓΓΥΗΣΗ
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ
ΧΡΗΜΑΤΩΝ 
ΔΩΡΕΑΝ
ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ
ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ
ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ
ΑΣΦΑΛΕΙΣ
ΠΛΗΡΩΜΕΣ