Έχουν τα προβιοτικά παρενέργειες;

• Αλλεργικά συμπτώματα λόγω ισταμίνης

Τα προβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες παρόμοιες με τα συμπτώματα μιας αλλεργικής αντίδρασης, όπως ερυθρότητα στο δέρμα, πρήξιμο, φαγούρα, αναπνευστική δυσχέρεια, αυξημένη παραγωγή δακρύων ή ρινική καταρροή.

Αυτά τα συμπτώματα προκαλούνται από ένα μόριο που ονομάζεται ισταμίνη. Η ισταμίνη παράγεται φυσικά από το ανοσοποιητικό μας σύστημα, όμως όταν τα επίπεδά της αυξηθούν πολύ, τότε τα αγγεία διαστέλλονται τοπικά για να πάει περισσότερο αίμα στην περιοχή που το έχει ανάγκη. Η αυξημένη παροχή αίματος σε εκείνη την περιοχή προκαλεί τα παραπάνω συμπτώματα.

Πέρα από την ισταμίνη που βρίσκεται στο σώμα μας, η ουσία αυτή παράγεται και από κάποια βακτήρια που χρησιμοποιούνται σε προβιοτικά συμπληρώματα διατροφής, μέσα στην πεπτική οδό του ανθρώπου. Κάποια από τα προβιοτικά στελέχη που παράγουν ισταμίνη είναι τα Lactobacillus buchneri, Lactobacillus helveticus, Lactobacillus hilgardii και Streptococcus thermophiles.

Άτομα που αντιμετωπίζουν αυξημένες παρενέργειες όμοιες με αλλεργική αντίδραση, θα πρέπει να επιλέξουν προβιοτικά που δεν περιέχουν τα παραπάνω βακτήρια.

• Δυσανεξία στα συστατικά του συμπληρώματος

Πολλά προβιοτικά συμπληρώματα διατροφής προκαλούν παρενέργειες, λόγω των υπόλοιπων συστατικών που περιέχουν, εκτός από τα βακτήρια.

Μπορεί ταυτόχρονα να περιέχουν γαλακτοκομικά, αυγά ή σόγια, συστατικά στα οποία πολλοί άνθρωποι έχουν αλλεργία ή δυσανεξία.

Πολλή προσοχή, λοιπόν, πρέπει να δοθεί στην ετικέτα του συμπληρώματος των προβιοτικών, ειδικά από άτομα που γνωρίζουν από πριν πως έχουν δυσανεξία σε κάποια τρόφιμα.

Αντίστοιχα, άτομα με αλλεργία στις ζύμες θα πρέπει να επιλέξουν ένα συμπλήρωμα προβιοτικών με βακτήρια και όχι με ζύμες.

• Ευαισθησία στις ίνες

Κάποια συμπληρώματα προβιοτικών περιέχουν ταυτόχρονα και πρεβιοτικά, τα οποία είναι αδιάλυτες φυτικές ίνες που αποτελούν την τροφή των προβιοτικών (περισσότερα για τα πρεβιοτικά θα μάθεις εδώ.

Τα συμπληρώματα αυτά ονομάζονται συμβιωτικά και περιέχουν ίνες, όπως η λακτουλόζη, η ινουλίνη και κάποιοι ολιγοσακχαρίτες, τις οποίες ο άνθρωπος δε μπορεί να διασπάσει από μόνος του.

Τα άτομα που εμφανίζουν αυξημένη ευαισθησία στις αδιάλυτες ίνες, και που εμφανίζουν παρενέργειες όπως αέρια, φούσκωμα ή και πόνο όταν τις καταναλώνουν, τότε θα πρέπει να επιλέξουν ένα συμπλήρωμα προβιοτικών χωρίς πρεβιοτικά.

Αν έχεις ευερέθιστο έντερο ή κάποια άλλη νόσο του εντέρου όπως νόσο του Crohn, τότε επέλεξε προσεκτικά το συμπλήρωμα προβιοτικών που θα πάρεις, προκειμένου να αποφύγεις την υπερφόρτωση του οργανισμού σου με αδιάλυτες φυτικές ίνες που θα επιδεινώσουν το πρόβλημά σου.

• Κίνδυνος μόλυνσης

Όπως εξηγήσαμε προηγουμένως, τα προβιοτικά είναι κάποια στελέχη βακτηρίων ή ζυμών. Τα στελέχη αυτά, υπό συνθήκες, μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες στον οργανισμό κάποιων ευαίσθητων ανθρώπων.

Άτομα με ευάλωτο οργανισμό είναι αυτά που έχουν κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα, άτομα που νοσηλεύονται για αρκετό καιρό, άτομα που έχουν πρόσφατα χειρουργηθεί, ασθενείς με οξεία παγκρεατίτιδα ή άτομα που έχουν φλεβικούς καθετήρες.

Σε αυτές τις περιπτώσεις ασθενών, υπάρχει ο κίνδυνος τα προβιοτικά να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσουν διάφορες λοιμώξεις.

Βέβαια ο κίνδυνος λοίμωξης είναι πολύ χαμηλός και οι μεγαλύτερες κλινικές μελέτες για τα προβιοτικά δεν έχουν αναφερθεί σε σοβαρές λοιμώξεις των συμμετεχόντων.

Για την αντιμετώπισή τους χορηγούνται αντιβιοτικά ή αντιμυκητιασικά φάρμακα, τα οποία συνήθως έχουν καλή ανταπόκριση. Σε σπάνιες περιπτώσεις, βέβαια, έχουν σημειωθεί θάνατοι.

Επομένως, αν ανήκεις σε κάποια από τις παραπάνω ευπαθείς ομάδες, συμβουλεύσου το γιατρό σου πριν ξεκινήσεις τη λήψη κάποιου συμπληρώματος προβιοτικών, για να αποφύγεις τις επικίνδυνες μολύνσεις.

• Ανάπτυξη ανοχής στα αντιβιοτικά

Μια μελέτη του 2016 εξέφρασε ανησυχία σχετικά με μερικά βακτηριακά στελέχη που χρησιμοποιούνται σε συμπληρώματα προβιοτικών, τα οποία φέρουν κάποια γονίδια αντίστασης σε αντιβιοτικά. Αυτά τα γονίδια μπορούν να μεταφερθούν και στα υπόλοιπα βακτήρια του εντέρου και να αποκτήσουν και αυτά τη δυνατότητα να αντιστέκονται στα αντιβιοτικά.

Αυτή η διαδικασία μπορεί να κάνει απλές μολύνσεις πολύ δύσκολες στην αντιμετώπισή τους, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (10). Αν δηλαδή τα βακτήρια στο σώμα μας μπορούν να αντισταθούν σε κάποια φάρμακα, τότε θα είναι δύσκολο να τα καταπολεμήσουμε όταν είμαστε άρρωστοι.

Κάποια συμπληρώματα προβιοτικών έχουν πιστοποίηση πως περιέχουν σωστά βακτηριακά στελέχη, τα στελέχη δηλαδή που δεν θα οδηγήσουν σε ανάπτυξη αντίστασης στα αντιβιοτικά.